2. Hezkuntza
I.?Arloa kopurutan
2010ean 122 kexa jaso dira hezkuntza arloan. Alegia, erakundeak urte osoan zehar tramitatu dituen kexen %9,30.
Kexa horiek honako administrazio hauei dagozkie:
− Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorra (Eusko Jaurlaritza) 85
− UPV/EHU 18
− Tokiko administrazioa 9
Horien edukiari dagokionez, jasotako kexak honako gai hauei buruzkoak izan dira:
− Bekak eta bestelako laguntzak 21
− Haur hezkuntza 17
− Ikasleen onarpena 15
− Unibertsitateko irakaskuntza 13
− Beste alderdi batzuk 10
− Hezkuntza-premia bereziak 9
− Eskola-jantokia 6
− Eskubideak eta betebeharrak 6
− Administrazioaren funtzionamendua eta prozedura administratiboa 5
− Lanbide heziketa 5
− Hezkuntzako plangintza/programazioa 3
− Ikastetxeak – antolaketa 3
− Irakaskuntza artistikoak 3
− Ikastetxeak – instalazioak 2
− Derrigorrezko bigarren hezkuntza 1
− Eskola-garraioa 1
− Hizkuntzen irakaskuntza 1
− Ikastetxeak – itunak 1
Urte honetan zehar kudeatu diren kexen tramitazio prozesuaren xehetasunei dagokienez, azpimarratzekoa da 2010ean jaso diren kexa guztiak, 2009an tramitatzeke geratu zirenak baino gehiago izanik, txosten hau idatzi den unean ondorengo egoera honetan daudela:
GUZTIRA | Izapidetzen | Amaituta | Jarduera okerra | Jarduera okerrik ez | Gerora ez dira onartu | |
2010ean hasitakoak | 112 | 35 | 67 | 8 | 59 | 10 |
Aurreko urteetan hasitakoak | 36 | 2 | 31 | 8 | 23 | 3 |
Datu horiek ikusirik, erakundearen jarduera osoarekin alderatuta, hezkuntza arloaren garrantzi erlatiboa areagotzen ari dela esan daiteke. Aurkeztu diren kexen kopuruak nabarmen egin du gora, bereziki, ondorengo azpi-arlo hauen kasuan: ikasleen onarpena, haur hezkuntza eta bekak eta bestelako laguntzak. Berriro ere, aurkeztu diren kexa gehienak Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarekin lotutakoak izan dira. Hori dela eta, eta batzuetan gertakizun puntualak egoten diren arren (atzerapenak informazioaren bidalketan, etab.), Saileko arduradunek erakundeari kexa giza aztertzen ditugun gaiak behar bezala tramitatzeko eskaintzen duten laguntza azpimarratu nahiko genuke.
II. Jarduera-plana
2010-2014 aldirako programaren xedeetako bat Haur eta Nerabeentzako Bulegoa eratzea da. Hori dela eta, ekintza plan bat lantzea egokia ote den baloratu dugu eta, funtsean, Bulego horretarako prestatu denari gehitu zaio. Horrenbestez, beharrezkoak ez diren errepikapenak ekiditeko, Haurtzaroaren eta Nerabezaroaren Bulegoak landu duen txosten espezifikoa irakurtzea gomendatzen dugu, izan ere, txosten horretan xehetasunekin azaltzen dira 2010ean gauzatu diren eta hezkuntzaren arloarekin lotutako alderdiak barne hartzen dituzten jarduerarik garrantzitsuenak. Horien guztien artean, azpimarratzekoak dira lehenago egin diren ezohiko txostenen jarraipenak, dagoeneko ohikoak direnak, esate baterako, EAEko hezkuntza-premia berezien erantzuna, ikastetxeetako bizikidetza eta gatazkak eta adingabeei baloreak transmititzea. Bukatzeko, arrisku egoera berezietan dauden adingabeei buruz txosten berezi bat prestatzeko gauzatzen ari diren lanak ere azpimarratzekoak dira.
III. Kexarik aipagarrienak
III.1. Hezkuntzako plangintza edo programazioa
2010ean hezkuntzako plangintzaren arloa bereziki gatazkatsua izan da. Kasualitatez –eta hori azpimarratzekoa da, izan ere, hezkuntzako programazioaren inguruan hartu diren erabakiekiko desadostasunak dira eta Erkidegoko beste eremu batzuetara ere inolako arazorik gabe lekualda daitezkeela esan genezake–, mahaigaineratu diren kexa guztiak Gipuzkoako lurralde historikoari dagozkio, baina hezkuntza maila edo etapa desberdinei buruzkoak izan dira.
Larraul eta Zubieta herrien kasuan, erakunde honen esku-hartzea eskatu duten pertsonek eskatzen zutena zen hezkuntzaren arloko Administrazioak hezkuntza arloko eskaintza ez zezala mugatu haur hezkuntzaren etapara soilik, edo bestela esanda, herri horietan bizi diren neska-mutilak lehen hezkuntzako ikasketak hurbileko beste herri batzuetan egitera behartuta ez egotea eskatzen zuten. Hartara, eskola txikiak delako ereduaren alde agertzen ziren.
Beasain eta Hernanin erakunde honetara jo duten pertsonek, berriz, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak proposatu duen planteamenduaren inguruko desadostasuna agertzen zuten, zehazki, ikastetxeak bateratu eta bigarren hezkuntzako hezkuntza eskaintza osoa bateratzea proposatu du.
Gailentzekoa da kexa horiek guztiak tramitatzeko xeheki aztertu behar izan dugula 21/2009 Dekretua, otsailaren 3koa, Euskal Autonomia Erkidegoan unibertsitateaz besteko ikastetxeen sarea antolatzeko eta planifikatzeko irizpideak ezartzen dituena.
Dekretu horrek unibertsitateaz besteko ikastetxeen sarearen antolamendua eta planifikazioa administrazioko hainbat erakundetara bidaltzen du ikastetxeen egoerak eta ibilbideak benetako premien arabera diseinatu, doitu, egokitu eta moldatzeko. Dekretu horretan antolamendu eta plangintza lan hori guztia zuzendu eta gidatu behar duen oinarrizko printzipio bat azpimarratzen da, alegia, hezkuntza-eragile guztien parte-hartzea, plangintza demokratikoa eta herritarren hezkuntza-premiei begira egokia izango dena mamitzeko. Gogoan izan behar dugu Konstituzioan xedatzen denaren arabera herritarren parte-hartzearen printzipio demokratikoa gure sistema juridikoaren funtsezko printzipio edo baloreetako bat dela (9.2 artikulua); hartara, printzipio hori hezkuntzaren arlora ere zabaldu da, agindu konstituzional gisa, honakoa ezarri baita: "Botere publikoek hezkuntzarako guztien eskubidea garantizatzen dute, irakaskuntzako programaketa orokor baten bitartez, dagozkien sail guztien egiazko parte hartzeaz eta ikastetxeak sortuz" (EK-ko 27.5 artikulua).
Hain zuzen ere, irizpideei buruzko dekretu horretan, bategitea, integrazioa, atxikipena eta antzeko beste aldaketa edo egokitzapen batzuen eragina jasan dezaketen ikastetxeetarako aurrez ikusten diren entzunaldi tramiteez haraindi (2.4 artikulua), Jarraipenerako lurralde-batzordeak sortzea planteatzen du, eta horiei egozten die Eskola Maparen egungo egoera urtero aztertu eta berrikusteko eginkizuna; bestalde, organo horiek, gure ustez, hezkuntza komunitatea osatzen duten kideen benetako parte-hartzerako balio behar du.
Kasu horietan guztietan, erakunde honen parte-hartzea legebiltzarrean aurrera eraman diren hainbat ekimenekiko (legezkoak ez diren proposamenak) paraleloa izan da eta gai horien inguruko irizpenak eman dituzte. Azpimarratzekoa da Arartekoak ekimen horien ondoriozko legebiltzarraren mandatuei ezin izan diela entzungor egin eta ezin izan dituela saihestu, alegia, mandatu horiek kontuan hartu ditu kasuan kasuko irizpenak emateko.
III.2. Haur hezkuntza
Plangintzarekin lotutako alderdiekin jarraituz, baina haur hezkuntzako lehenengo zikloan eskaintzen diren plazak zehatzago aztertzeko, azpimarratzekoak dira aurten Barakaldon, Bizkaian, bi urteko neska-mutilak eskolatzeko eskaera guztiei erantzuteko egon diren zailtasunak.
Erakunde gisa, gure jardunari heltzean, gogoan izan dugu hezkuntza maila edo etapa horretan dagoen konpromisoa pixkanaka areagotzen ari den eskolatze eskaintza dela bakarrik. Hala eta guztiz ere, gailentzekoa da Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak azkar erantzun duela eta plaza gehiago eskaintzeko lan egin duela, baina eraikinen ahalmen fisikoak ezindu du ikasleak onartu ez dituzten ikastetxeetan plaza kopuru gehigarri hori eskaini ahal izatea.
Ahaleginak egin diren arren, gaur egun, zoritxarrez, plaza defizit orokor bat dago (14 plazakoa, gutxi gorabehera), baina haur hezkuntzako bigarren ziklotik aurrerako ikasleak onartzen dituzten bi zentro itundu daude, eta horrek maila horretatik aurrera eskaintza behar bestekoa izatea lortzen laguntzen du, hartara, maila horretatik aurrera ikastetxe plaza bana ziurtatu eta bermatzen da.
2010ean zentro itunduetan ere plaza kopurua ez dela behar bestekoa ikusi da eta, azkenean, aparteko kasu gisa, hasieran aurrez ikusitako ratioak gainditzen utzi zaie. Horixe gertatu da, esate baterako, Gernika-Lumoko HLBHIP San Fidel Ikastolan.
Gai honen harrira, azpimarratzekoa da aintzakotzat hartu behar dela hasierako maila horietan irakaskuntzako plazen eskaintza garrantzitsua dela, kontrakoa dirudien arren, izan ere, 2 urteko neska-mutilek, behin eskolatu ondoren, beren familiek aukeratzen duten ikastetxean geratzea ziurtatuta dute. Hori dela eta, adibidez, familiako eta laneko betebeharrak bateratzea lortu dutela-eta semea edo alaba beranduago eskolatzea erabaki duten gurasoak kezkatuta daude hezkuntza arloko Administrazioak Gasteizko Ikasbidea Ikastolan 2 urteko umeentzako ikasgela martxan jartzea baimendu duelako –ohiko harrera prozesua bukatu ondoren–, izan ere, horrek etorkizunean eskolan sartu ahal izateko aukerak kentzen dizkie beranduago eskolatzen diren neska-mutilei.
Era berean, azpimarratzekoa da beste kasu batzuetan, jasotako kexak hezkuntzaren arloko zerbitzuen antolamenduari buruzkoak izan direla (hezkuntzako ibilbideak, eraginpeko esparruak, etab.), ez baita beti egia izaten hurbilen dagoena dela... Horixe gertatu da aurten, adibidez, Mendoza izeneko herrian, Araban, izan ere, Gasteizko Udalaren barruan dago, baina hala ere, hezkuntzarekin lotutako alderdietarako, Langraiz Okako eremuaren barruan dagoela ulertzen da. Kexa hori tramitatzeko prozesuan, hezkuntzako Administrazioa ulerkor agertu da erreklamazioa egin duen familiak azpimarratzen zituen eragozpenen aurrean, eta, ondorioz, etorkizunean eskola mapa berrikusiko dela espero dugu.
III.3. Hezkuntza-premia bereziak
Hezkuntza-premia bereziei buruzko atal honi dagokionez, kexak jasotzen jarraitzen dugu, eta, ondorioz, komenigarria da zehaztea ikasleek fisioterapia zaintza edo antzeko profesionalen arreta behar dutenean Administrazioak hezkuntza-premia berezi jakin batzuk eskaintzearekin lotuta daukan erantzukizuna noraino iristen den.
Jakina da hezkuntza sisteman arreta berezia "Curriculumera sartzeko egokitzapenak" direlakoen barruan sartzen dela, alegia, hezkuntza-premia bereziak dauzkaten ikasleak behar bezala eta normaltasunez eskolatzeko pentsatuta daude, baina ikasleak premia berezi horien ondorioz hezkuntzako curriculumera sartzeko eragozpenak izan ditzakeenerako soilik. Horrenbestez, curriculumera sartzeko hezkuntza-premia horiei behar bezala erantzuten zaiela bermatzeko xedea erdietsi bada, hezkuntza esparrutik kanpo geratzen da ikasle horiek izan ditzaketen bestelako behar batzuei ere erantzuteko arreta. Osasunaren arloko beharrekin, adibidez, horixe geratzen da horien eskaintza errehabilitazioa osasun sistema publikoan tratatua izaten ari den prozesu patologiko batekin zuzenean lotuta egotearen araberakoa denean.
Halere, esan bezala, antza denez, familiek ez daukate beti horren inguruko informazio argi eta zehatzik.
Zoritxarrez, zeinuen hizkuntzako interpreteen beharrarekin lotutako kexak egon dira. Kasu horretan, baliabide hori kexa gisa planteatu diren kasuetan ezinbestekoa da lanbide heziketako prestakuntza zikloetako irakaskuntzara guztiz sartu ahal izatea bermatzeko.
Hezkuntza arloko arduradunen erantzuna positiboa izan da, eta, horri esker, planteatu diren kasuei behar bezala erantzun ahal izan zaie, baina gure ustez, ez da egokia urtero-urtero behar horiek egongo direla jakin eta gutxieneko aurreikuspenik ere ez egotea.
Horrez gain, aipatzekoa da arreta gabezia hiperaktibitatearekin nahastea (AGHN) daukan adingabe baten gurasoek eskatuta gauzatu den ekintza. Kexa aurkeztu zen unean, umea haur hezkuntzan zegoen eskolaturik, Sail honen menpe dagoen ikastetxe batean. Guraso horiek erakunde honetara jo zuten kezkaturik zeudelako hezkuntzako Administrazioa haien alabaren eskolatze-baldintzen inguruan egiten ari zen jarraipenagatik.
Gai honekin lotuta egin den esku-hartzea jasota geratu da Arartekoaren 2010eko azaroaren 4ko ebazpenean. Horren bidez, amaitutzat jotzen da hezkuntza-premia bereziak dituen adingabe bat eskolatzeko prozesuaren jarraipenari buruzko jarduera. Gure ustez, horren antzeko kexek lagungarriak izan behar dute premia bereziak dauzkaten adingabeei emandako hezkuntza erantzunaren jarraipen egokia eta ebaluazio aproposa eta familiekiko lankidetza handiagoa bermatzen dituen hezkuntza zerbitzuen arteko koordinazio handiago bat bultzatzea lortzeko jardunbide egokiak zehazteko ahaleginak areagotzeko.
Bukatzeko, proposamen berri bat aipatu nahiko genuke. Proposamena Euskadiko Haur Goiztiarren Erakundeak (APREVAS) egin du eta, zehazki, behar baino goizago jaio diren neska-mutilen eskolatze erritmoa egokitzeko beharrei buruzkoa da, hau da, eskolatzeko prozesuan kasuan kasuko ernaldia ere kontuan hartu beharko litzatekeela planteatzen du.
III.4. Ikastetxeak
Loiuko Zabaloetxe Goikoa HBIP ikastetxeko guraso-elkarteak (GE) erakunde honen bitartekaritza eskatu du hezkuntzako Administrazioaren isiltasuna ikusirik, izan ere, ikastetxe horren kudeaketarekin lotutako zenbait alderdi argitzeko helburuarekin eskaera bat bidali baitzuten.
Kasu honetan ere, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak, hezkuntza-ikuskapenaren bidez, Eusko Jaurlaritzaren Kontrol Ekonomikoko Bulegoaren Zuzendaritzari kontrol ekonomiko eta finantzarioko txosten bat egin dezala eskatzeko asmoa duela agertu du.
Bestalde, ohi bezala, Irungo Eguzkitza LHI ikastetxea berritu eta egokitzeko obren egoeraren inguruko interesa agertu dugu.
Hezkuntza Sailak nahiz Irungo Udalak erakunde honi azaldu diote eraikin berri bat eraikitzeko gauzatzen ari diren tramiteak zein diren. Baina, hala eta guztiz ere, obrak behar bezala bukatu bitartean, ez da argitu ikasleak behar bezala eskolatzen ari ote diren.
Garrantzitsua da aipatzea unibertsitateaz kanpoko ikastetxeetan Ertzaintzak gauzatu dituen esku-hartzeen ondorioz agertu dugun kezka dela eta Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarekin gauzatu den jarduera.
Horren harira, Eusko Jaurlaritzaren Herrizaingo Sailarekin jarduera protokolo bat zehaztu behar dela agertu dugu, poliziaren esku-hartze horiek eragina izan dezaketelako ikastetxeen funtzionamenduan eta ikastetxeari bere ikasleekin lotuta egotz dakiokeen erantzukizunean, eragina duelako une horretan ikastetxean ikasketa jardunaldia gauzatzen ari diren ikasleengan (Herrizaingo arloa ere ikusi).
Azkenik, gure ustez, egokia da aipatzea Haurreskolak Partzuergoaren menpeko haur eskolen egutegiari buruz jaso ditugun kexak.
Haurreskolak Partzuergoak eskaintzen duen zerbitzua 208 egunekoa da ikasturteko. Egutegia urtero onesten du haur-eskolaren jarraipen batzordeak, eta bertan, familien ordezkari bat egoten da. Eskola-egutegi hori familia guztiei ematen zaie ikasturtearen hasieran, eta, bertan, haur-eskolek umeak zein egunetan hartuko dituzten eta oporraldiak zein izango diren islatzen da.
Egia da haurrentzako arreta zerbitzua hezkuntzako antolamendu eredu batean oinarrituz osatu dela, eta horrexegatik da mugatua zuzeneko arreta eskaintzen den egunen kopurua. Hala ere, familien eskaera hazten joan ahala, etorkizunean egokitzapenak egiten joango dira antolamendu aukerek ahalbidetzen duten neurrian, eta familia askok izaten dituzten bateratze zailtasunei erantzuteko ahaleginak egingo dira.
III.5. Garraioa eta jantokia
Berriro ere, erakunde honetatik zalantzan jarri ditugu Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren erabaki batzuk, zehazki, eskola-garraio eta jantoki zerbitzu osagarriak eskuratzeko aukera ukatzen zuten erabakiak ziren, eta erakunde horri gogorarazi diogu eremuen banaketa udalerrien arabera eta, egokia denean, kontzeju edo administrazio batzarren arabera egiten dela, etxalde bakoitzaren xehetasunak kontuan hartu gabe.
Erakunde gisa, badakigu garraio eta jantoki zerbitzuak behar bezala planifikatzeko ezinbestekoa dela irizpide objektibo batzuk kontuan hartzea eta, horiek orokorrean aplikatuz, arbitrariotzat jo daitezkeen tratamenduak ekiditea. Hala ere, familiaren etxebizitza toki jakin batean egotearekin lotutako irizpide formalaren aplikazio automatikoa salbuesteko aukera dagoen galdetu dugu (antza denez, horixe egiten baita dagoeneko osasunaren aroan), hau da, horren ordez, beste irizpide batzuk aplika litezke. Horiek ere irizpide objektiboak izango lirateke, baina inguruko pertsonen eskolatzea errazteko helburua erdiesteko egokiagoak izatea ahalbidetuko lukete, esate baterako, distantzia kilometrikoa kontuan hartuz, eta are gehiago Administrazioak dagoeneko badauzkanean erantzun bat ematea ahalbidetzen duten ibilbideak.
Kasu horretan, Administrazioak ez du jarrera harkorra agertu proposamen horren aurrean, eta lortu nahi dugun helburua ona dela onartzen duen arren, irizpide orokorrak aplikatuz herritarrek prestazio osagarri horiek berdintasunez eskuratu ahal izatea eta pare-pareko egoeretan desberdintasunik ez egotea bermatzen duela adierazi du. Gu, ordea, ez gaude Administrazioak azaldu duen horrekin ados, izan ere, gure proposamenaren helburua ez da, inola ere, irizpide orokor batentzako salbuespena planteatu eta egoera pertsonal bat lehenestea. Guk proposatzen dugun gauza bakarra da tratu bereizia eskaintzea –hori bai–, baina beste irizpide objektibo batzuk kontuan hartuz (distantzia kilometrikoa, hain zuzen), ustezko arbitrariotasunen inguruko susmoak ekiditeko.
Beste alde batetik, eta familia batek planteatu duen kexa baten ondorioz, erakunde hau Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak mugikortasun murriztua izateagatik gurpil-aulkiak erabili behar dituzten eta autobusa beren kabuz erabili ezin duten ikasleentzako garraio egokituarekin lotutako premiei nola erantzuten dien zehazten saiatzen ari da.
Gai horren inguruan egin dugun jarraipenean, aintzakotzat hartu dugu te-1/2010 Zirkularra, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren Administrazio eta Kudeaketa ekonomikoko zuzendariarena, haur hezkuntzan (2. zikloa), lehen hezkuntzan eta derrigorrezko bigarren hezkuntzan eskola garraioa erabili ahal izateko irizpide orokorren aplikazioari buruzkoa. Gure ustez, Zirkular horren bidez, Administrazioak hezkuntza-premia bereziak dauzkaten ikasleak barne hartu eta integratzearen alde dagoela dirudi, izan ere, ahal den neurrian, ikasle horiek eskola-garraioko linea antolatuak erabili ahal izatea errazteko ahaleginak egiten ditu. Erakunde honek helburu hori erdietsiko dela espero du. Hala eta guztiz ere, planteamendu hori praktikara nola eramaten den ikusteko jarraipena egiteko asmoa dugu.
Eskola-jantokiei dagokienez, azpimarratzekoa da Eusko Legebiltzarrak ekimen bat izapidetu duela, eta horren bidez, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailari eskatzen diola osasunarekin, erlijioarekin eta bestelako arrazoi batzuekin lotuta azalera daitezkeen egoera desberdinei erantzuteko eskola-menu zabal bat eskaintzeko.
Hori dela eta, eskatutakoa egingo dutela uste dugu eta horixe jakinarazi diegu kexak aurkeztu dituzten familiei, hau da, menu bereizi edo egokituen eskaerei erantzuteko eta kontuan hartzeko ez direla zailtasun bereziak egongo. Are gehiago, Administrazio eta Zerbitzuen sailburuordeak 2010-2011 ikasturtetik aurrera zuzenean kudeatzen diren ikastetxeetako jantokien funtzionamenduaren inguruko jarraibideak jasotzen dituen zirkularraren bidez egiaztatu ahal izan dugu dagoeneko ohikoa dela kasuan kasuko ikastetxearen ordezkaritza-organo gorenak aldez aurretik onesten dituen menu bereiziak lantzea (adibidez, txerririk ez haragirik ez dieta delakoa), baita elikagaiei alergia izatearen ondorioz menu edo dieta bereziak lantzea ere, etab. mediku ofizial espezialistak gomendatzen duenean.
Bestalde, Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere zerbitzuak eskaintzeko kontratatutako enpresen eta haien menpeko langileriaren artean dagoen –eta aurreko urteetan ere aipatu den– laneko gatazkaren ondoriozko kexak jasotzen jarraitu dugu, baina, dirudienez, gatazka horren irtenbidea bideraturik omen dago.
Halaber, beste kexa hauek aipatu egingo ditugu soilik: zerbitzuaren eta bere laguntzen erregimenaren zenbatekoarekiko desadostasunekin lotutakoak, baita erabiltzailetzat hartua izateko baldintzekin eta eskuragarri dauden plazen kopurua baino eskaera gehiago dagoenerako lehentasunak zehazteko irizpideekin lotutakoak. Lehenago ere aipatu dugun Legebiltzarreko ekimenak zerbitzu horren kudeaketari buruzko azterketa proposamen orokor bat ere barne hartzen du.
III.6. Bekak eta laguntzak
Batzuetan, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak desadostasuna agertu du bekak eta bestelako laguntzekin lotutako gaietan erakunde honek izan duen esku-hartzeagatik, tramitatutako kexekin bat datozen baliabide administratiboak ebazteke daudenean.
Hala ere, azpimarratzekoa da jarduera horiek eraginkorrak direla ikusi dela, izan ere, akats posibleak zuzentzea ahalbidetzen du, horren adibide da, esaterako, insteresdun batekin gertatu dena, zehazki, haren nortasun agiri nazionala bere nazionalitate espainiarra frogatzeko nahikoa zela ulertu behar zen (1.2 artikulua 1553/2005 Errege Dekretua, abenduaren 23koa, nortasun agiri nazionalaren eta haren sinadura elektronikoko ziurtagirien jaulkipena arautzen duena).
Nolanahi ere, atal honetan aurkezten dira baldintza ekonomikoak eta/edo akademikoak ez betetzeagatik laguntza ez emateko ebazpenekiko desadostasunaren ondoriozko kexak. Kexa horiek, ukapena zalantzan jarri beharrean, emaitzaren ondoriozko kexa bat helarazten dute, beren interesen kontrako emaitza izan delako, hain zuzen, eta justizia irizpideei ematen diete garrantzia, ez legezkotasunari berari.
III.7. Bizikidetza
Zoritxarrez, aurten ere ikastetxeetako bizikidetza gatazkak hainbat kexaren iturri izan dira.
Gure esku-hartzeetan, landutako jarduera protokoloen aplikazio normalizatua, etab. egiaztatu ahal izan ditugu. Hala eta guztiz ere, jarrera "burokratikoetara" jotzea ekiditeko egokitasuna azpimarratu nahi dugu, baita, aitzitik, etorkizuneko jardueretan hobekuntzak lortzeko jardunbide egokien bilaketa eta ezarpena ere, eta, aldi berean, familiekiko lankidetza eta adostasuna estutzen saiatzeko funtsezkotzat hartzen dugu.
III.8. Unibertsitateko irakaskuntza
Aurten zenbait kexa jaso ditugu Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza eta Batxilergoko, Lanbide Heziketako eta Hizkuntzen Irakaskuntzako Irakasleen Prestakuntzarako Unibertsitateko Masterrera sartzeko baldintzekin lotuta.
Euskal Herriko Unibertsitateak (UPV/EHU) jakinarazi digunaren arabera, masterra eskaini den lehenengo ikasturte honetan, EHUn ez da beharrezko gaitasunak menperatzen direla egiaztatzeko probarik prestatu eta masterrera sartzeko ezinbesteko baldintza izan da aurrez ikusitako titulazioetarikoren bat edukitzea.
Hala eta guztiz ere, datozen ikasturteetan Unibertsitateak ez duela ziurtapen proba horiek antolatzeko inolako eragozpenik izango uste dugu, eta horrela, titulatu guztiek Irakasleen Prestakuntzarako Unibertsitateko Master horretara sartzeko aukera berberak izango dituzte. Are gehiago, jaso ditugun kexak ikusirik, gure asmoa da EHUren aurrean gai honen inguruko jarraipena egitea.
Horrez gain, 2010ean Unibertsitateak esperientzia ikasgeletara sartzeko adinarekin lotutako baldintza ezartzeaz gain, lan egoera aktiboan ez egoteko baldintza ezartzeko arrazoiak zein diren jakin nahi izan dugu.
Horri dagokionez, Ikasketen Antolamendurako errektoreordeak adierazi digu Esperientziaren Ikasgelak eratu eta martxan jartzeko proposamenak, 1999an landu zenak, Unibertsitateak eskaintzen dituen kultura eta prestakuntza jardueren hutsune bat betetzeko helburua zeukala. Erretiraturik egoteagatik edo bizitza osoa beren familia zaintzen igaro duten emakumeak izateagatik denbora libre asko duten pertsonei goi-mailako hezkuntza helaraztea zen ikastaroaren xedea. Azken finean, lanean ez dauden eta denbora guztia libre duten eta, beren esperientziaren ekarpena eginez, eskoletara erregulartasunez joateko, hainbat urteko programa bat burutzeko eta, beren interes intelektuala kontuan hartuz, bizitzan zehar ikasten jarraitzeko prest dauden adineko pertsonen behar sozial bati erantzutera bideratuta dagoen eredu bat da.
Hartara, esperientzia ikasgela horiek nola eratu nahi izan diren azaltzeaz gain, lan egoera aktiboan ez egoteko baldintza ezartzeko arrazoiak azaltzen dituen argudio bat eskaini du, prestakuntza jarduera hori presentziala baita.
IV. Ondorioak
Erakundearen jarduera osoarekin alderatuta, hezkuntza arloaren garrantzi erlatiboa areagotzen ari dela esan daiteke. Batzuetan arreta gehiago eskatzen duten alderdi jakin batzuei buruz jaso ditugun kexak nabarmen areagotu dira, eta horixe azpimarratzen saiatuko gara ondorengo lerroetan.
Arloaren jarduera-diseinuari heltzean, aintzakotzat hartu da Haur eta Nerabeentzako Bulegoa eratu dela eta, horrenbestez, arloaren ikuspegi osoa eduki nahi izanez gero, komenigarria da Bulegoak egin duen txosten espezifikoa irakurtzea, lehenagoko txosten berezien jarraipenari buruz adierazitakoa batik bat (EAEko hezkuntza-premia berezien inguruko erantzuna, ikastetxeetako bizikidetza eta gatazkak eta adingabeei baloreak transmititzea), baita arrisku egoera berezietan dauden adingabeez laster egingo den txosten berezi bat prestatzeko lanei buruz azaldutakoa ere.
Azalpen hori eman ondoren, 2010ean hezkuntzaren arloan gauzatu diren jarduerei buruz mintzatzeari helduko diogu berriz. Horien emaitza gisa, Arartekoaren erakunde honek hezkuntzaren Administrazioa hezkuntzaren arloko eragile guztiek herritarren benetako hezkuntza-premietarako egokia den plangintza demokratikoan parte hartzea ziurtatzen saiatzeko konpromiso berezia bere gain hartzera animatu nahi du.
Horri dagokionez, gure ustez, garrantzitsua da Jarraipenerako lurralde-batzordeen lanaren alde lan egitea. 21/2009 Dekretuak, otsailaren 3koak, Euskal Autonomia Erkidegoan unibertsitateaz besteko ikastetxeen sarea antolatzeko eta planifikatzeko irizpideak ezartzen dituenak batzorde horien esku uzten du eskola maparen egoera urtero berrikusteko lana.
Plangintza eta programazio lan hori bereziki beharrezkoa da 0tik 2 urtera bitarteko lehenengo tartean, eta gailentzekoa da toki erakundeak ere oso garrantzitsuak direla tarte horretan. Gure ustez, lehenengo tarte horretan 2 urtetik beherako neska-mutilentzako behar besteko hezkuntza eskaintza ziurtatu behar da, beren familiek aukeratzen dituzten ikastetxeetan eskolatzeko prozesuaren jarraitutasuna normala izatea ahalbidetzeko. Hori dela eta, erne egoten jarraituko dugu Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailari haurren eskola maparen diagnostiko osatua egiteko eta 0-2 tartean toki erakundeekin adostutako plan orokor bat lantzeko eskatzen dion ekimen parlamentarioari dagokionez.
Hezkuntza Administrazioak eskola mapa etengabe berrikusteko lan horrek eskaintzen duen aukera ere aintzakotzat hartu behar du zerbitzu osagarriak etengabe egokitzeko, esate baterako, eskola-garraioa.
Hezkuntza-premia berezien erantzunaren arloan, erakunde honen ustez, hezkuntzako zerbitzuen artean koordinazio handiagoa lortzera bideratutako jardunbide onak ezartzeko lan egiten jarraitu behar da. Koordinazio handiagoa lortuz gero, zalantzarik gabe, hobekuntzak lortuko dira hezkuntza-premia bereziak dauzkaten adingabeei ematen zaien erantzunaren jarraipen eta ebaluazioan, eta, horrez gain, gehiago egingo da lan haien familiekin batera.
Modu puntualagoan, beharrezkoa da hezkuntza-premia bereziak dauzkaten ikasleei erantzuteko beharrezkoak diren baliabideak behar bezala aurreikustea; adibidez, zeinuen hizkuntzako interpreteekin lotutako beharrei dagokienez.
Era berean, hezkuntza Administrazioak mugikortasun murriztua izateagatik gurpil-aulkiak erabili behar dituzten ikasleak integratzeko praktika bultzatu behar du, eta horrez gain, ikasle horiek, ahal den neurrian, eskola-garraioko linea antolatuak erabiltzea ahalbidetzeko lan egin behar du. Jardunbide on horrek arrakasta izango duela espero dugu eta jarraipen on bat egiten ahaleginduko gara.
Bestalde, ikastetxeak berritu eta egokitzeko obrei heltzen zaienean, Arartekoak berriz esan nahi du berrikuntza lanak egiten diren bitartean ikasleei ahalik eta eskolatze baldintzarik onenak eskaintzeko modua bilatu behar dela.
Gure ustez, garrantzitsua da azpimarratzea, proposamen gisa, haur eskolen egungo egutegia luzatzeko aukera analizatu eta baloratzea komeni dela familien bateratze-premiei erantzuten saiatzeko.
Bestalde, berriz esan behar dugu komenigarria dela Herrizaingo Sailarekin batera jarduera protokolo bat zehaztea unibertsitatetik kanpoko irakaskuntza zentroetan Ertzaintzak esku hartzea beharrezkotzat jotzen denerako.
Zerbitzu osagarriei dagokienez, eta eskola-garraioaren kasuan batik bat, gure ustez, hezkuntza Administrazioak ez du baztertu behar zerbitzua lortzea ahalbidetzen duten irizpideen aplikazio malguago bat, baina ez arbitrarioa, egiten saiatzeko aukera, horren bidez ikasleei arreta hobea eskaintzea lor baldin badaiteke, baina, jakina, eskola maparen berrikuspenaren bidez zerbitzuaren antolamendu aukerak hobetzen saiatzeko ahaleginei kalterik egin gabe.
Jantoki-zerbitzua hobetzeko lanean jarraitu behar da. Horretarako, beharrezkoa da egungo baldintzen analisia abiapuntutzat hartzea, eta, besteak beste, menuen dibertsitate handiagoa lortzeko ahaleginak egin behar dira, bereziki, osasuna eta/edo erlijioarekin lotutako arrazoiengatik.
Beste alde batetik, azpimarratzekoa da beken eta ikasketarako laguntzen inguruko kexen tramitazioa kudeaketa akats posibleak konpontzeko aukera gisa ikusi behar dela, eta horregatik ez dela baztertu behar horien premiazko tramitazioa.
Unibertsitate arloan, titulatu guztiek Irakasleen Prestakuntzarako Unibertsitate Masterrera sartzeko aukera berberak izateak kezkatzen gaitu. EHUn alderdi horren jarraipena egiteko asmoa dugu.
Bukatzeko, atal hau amaitu baino lehen nahi eta nahi ez aipatu behar dugu, berriro ere, Haurtzaroaren eta Nerabezaroaren Bulegoak egin duen txosten espezifikoa, batik bat hezkuntza-premia berezien erantzunarekin, ikastetxeetako bizikidetza eta gatazkekin eta adingabeei baloreak transmititzearekin lotutako alderdiei dagokienez. Eta horrez gain, esan beharra dago ikastetxeetako bizikidetzarekin lotutako gaiei heltzen zaienean burokratizazioa saihestu behar dela eta jardunbide onen ezarpenean sakondu behar dela, eta, horren harira, azpimarratzekoa da familiekin batera gehiago lan egitea ezinbestekoa dela.